KBA Nijmegen heeft in opdracht van het Samenwerkingsverband primair onderwijs Plein 013 onderzoek gedaan naar het onderwijs aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Plein 013 omvat 79 basisscholen en 8 scholen voor speciaal (basis)onderwijs in Tilburg en omgeving. Door de invoering van passend onderwijs, in 2014, is het systeem van leerlinggebonden financiering (beter bekend als ‘het rugzakje’) afgeschaft. Samenwerkingsverbanden beslissen nu zelf over de ondersteuning die wordt geboden aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Voor Plein 013 heeft passend onderwijs daarnaast tot een bezuinigingsopdracht geleid. Dat heeft te maken met het grote aandeel leerlingen in het speciaal (basis)onderwijs vóór passend onderwijs van start ging. De verwijzing van leerlingen is inmiddels fors gedaald. Dat was voor het samenwerkingsverband aanleiding om dit onderzoek te laten uitvoeren.
Met behulp van vragenlijsten en gesprekken is onderzocht of voormalige rugzakleerlingen en leerlingen die vóór passend onderwijs zouden zijn verwezen, voldoende ondersteuning krijgen. Het gaat volgens leerkrachten vooral om leerlingen met een problematische werkhouding, sociaal-emotionele problemen, een leerachterstand en/of gedragsproblematiek. Bijna al deze leerlingen worden door de leerkracht als belastend ervaren, variërend van enigszins tot heel belastend. Bij de helft geeft de leerkracht aan voldoende ondersteuning te kunnen bieden, bij een derde vindt de leerkracht van niet. Leerkrachten voelen zich het minst in staat ondersteuning te bieden aan leerlingen met een negatieve werkhouding. De gesprekken bieden meer zicht op de ondersteuning die de leerlingen in en buiten de klas krijgen, zoals extra instructie, het gebruik van aangepast materiaal, remedial teaching, het bieden van extra structuur en het voeren van individuele gesprekjes. Een meerderheid van de leerkrachten geeft aan dat het hen daarbij ontbreekt aan tijd en middelen en dan vooral aan ‘extra handen in de klas’.
Download het rapport hieronder.
Auteurs: dr. Ed Smeets