In de afgelopen jaren heeft het tegengaan van ongeoorloofd verzuim in het primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo) en het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) veel aandacht gehad. Onder meer in het kader van de aanpak voortijdig schoolverlaten en het terugdringen van de thuiszittersproblematiek zijn grote inspanningen verricht om het verzuim tegen te gaan. In 2022 heeft de minister voor primair en voortgezet onderwijs een nieuwe en verscherpte verzuimaanpak gepresenteerd, die tot uitdrukking komt in nieuwe wetgeving.
Onderzoek moest het ministerie input bieden voor de verdere uitwerking van de wet- en regelgeving. Het consortium KBA Nijmegen, Oberon en Kohnstamm Instituut heeft dit onderzoek in opdracht van het ministerie uitgevoerd. Doel van het onderzoek was het ophalen van:
• input voor het stellen van een kader (ontwerp) voor het verzuimbeleid dat scholen moeten voeren, met name de elementen die verplicht worden in het verzuimbeleid.
• input voor het vaststellen van de categorieën waarin scholen, in hun registratiesysteem, aan- en afwezigheid van leerlingen dienen vast te leggen.
• input, vanuit het veld, voor eventueel uit te voeren flankerend beleid ter voorbereiding en ondersteuning bij de implementatie van de nieuwe verplichtingen, inclusief nazorg en evaluatie.
• input voor de selectie van zogenaamde voorlopers, die het ministerie wil gaan volgen en ondersteunen bij de implementatie.
Gedurende het onderzoeksproces bleek dat er overeenstemming is wat betreft de focus op preventie en het belang van eenduidige registratie. Er waren echter ook veel zorgen over de invoering van een nieuwe wet omtrent terugdringen van verzuim en de specifieke nadruk op verzuim. Er zijn veel vragen, bijvoorbeeld over aspecten rond privacy en samenhang met aanpalende wetgeving en beleid. Onze conclusie is dat het ontwerp – ofwel het model voor schoolbeleid aan-/afwezigheid en registratie, zoals gepresenteerd in de rapportage – een bruikbaar kader biedt, maar dat er op het moment van afronding van dit onderzoek nog onvoldoende draagvlak is voor invoering op korte termijn. Onze aanbeveling is om meer tijd te nemen voor het gesprek over de verplichtende elementen van beleid en de registratiecategorieën in samenhang met onderwerpen en ontwikkelingen die hieraan raken. Hierdoor betreft dit rapport geen eindontwerp van beleid met voorschriften, registratiecategorieën en het flankerend beleid wat daarbij noodzakelijk is. Dit rapport geeft wel zicht op de input die is opgehaald gedurende het onderzoeksproces en bevat aanbevelingen voor het vervolgproces.
Download het rapport hieronder.
Auteurs: drs. Mariska Roelofs, drs. Ton Eimers