De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de macrodoelmatigheid van het opleidingenaanbod in het mbo. Daarvoor zijn verschillende aanleidingen te noemen. De eerste heeft betrekking op opleidingen met grotere uitstroom van gediplomeerden dan de arbeidsmarkt nodig heeft. Hoewel de aansluiting tussen mbo en arbeidsmarkt gemiddeld genomen goed is, levert een aantal opleidingen veel meer gediplomeerden af dan de arbeidsmarkt vraagt. De tweede aanleiding vormt het grote aantal zogenaamde kleine opleidingen. Dat leidt tot inefficiëntie in de bedrijfsvoering en kwetsbaarheid voor kwaliteitsproblemen.
Het ministerie van OCW werkt aan een wetsvoorstel macrodoelmatigheid mbo. Doel van de wetswijziging is onder meer het komen tot een doelmatigere spreiding van het opleidingenaanbod. In het wetsvoorstel wordt naast de reeds bestaande zorgplicht arbeidsmarktperspectief een tweede, nieuwe zorgplicht geïntroduceerd, namelijk de zorgplicht doelmatigheid. Deze zorgplicht zegt dat het bevoegd gezag van een (mbo-)instelling ervoor zorg moet dragen dat een opleiding alleen wordt aangeboden als de verzorging van die opleiding, gelet op het geheel van het opleidingenaanbod, doelmatig is.
De formule van de zorgplicht komt op vele wetgevingsterreinen voor en wordt vaak ingezet wanneer het gebied waarop de wetgeving betrekking heeft te complex of te veranderlijk is om in gedetailleerde regelgeving vast te leggen. De zorgplicht formuleert een vrij algemene verplichting tot verantwoordelijkheid. Terwijl het mbo bij uitstek een terrein is waarop een meer algemeen geformuleerde zorgplicht een passend instrument kan zijn, levert de complexiteit ook vragen op over de inkadering van de zorgplicht. Om de zorgplicht naleefbaar te maken voor de mbo-sector en handhaafbaar te maken voor de overheid is een nadere inkadering nodig.
Het rapport geeft de uitkomsten weer van een onderzoek naar de inkadering van de zorgplicht doelmatigheid. Hoewel in dit rapport ook een uitvoerige, kwantitatieve onderbouwing is opgenomen van het begrip ‘klein’ in kleine opleidingen, gaat het in dit rapport niet om een louter technisch vraagstuk van indicatoren, grensgetallen en normering. Veel eerder is het rapport een weerslag van de analyse die op basis van onderzoek is gemaakt van de inhoud en de (praktische) betekenis van de zorgplicht doelmatigheid. Wat wordt bedoeld met doelmatig? Wat zijn mogelijk ondoelmatige situaties? Wat houdt zorgplicht in en hoe wordt toegezien op naleving van de zorgplicht?
Download het rapport hieronder.
Auteurs: drs. Ton Eimers, drs. Erik Keppels