De positie van Duits in het beroepsonderwijs staat ernstig onder druk. Steeds minder studenten bereiken een niveau van beheersing van de Duitse taal dat, afhankelijk van de branche waarvoor zij een opleiding volgen, nodig is voor de uitvoering van hun beroep. Een zeer zorgelijke situatie, aangezien Duitsland onze belangrijkste handelspartner is en blijft, zo laten de macro-economische gegevens elk jaar weer zien. In de praktijk blijkt dat niet volstaan kan worden met het beheersen van alleen de Engelse taal. Juist op het niveau van uitvoerend vakmanschap is het communiceren met Duitse opdrachtgevers, klanten en collega’s in hun eigen taal heel belangrijk. De neerwaartse trend in de beheersing van Duits voor het beroep bij afgestudeerde mbo’ers zien we al sinds het begin van deze eeuw. In 2013 gaf de werkgroep Duits in de Beroepscontext het onderzoeksinstituut KBA Nijmegen opdracht te onderzoeken hoe het gesteld was met beheersing van Duits voor het beroep in het middelbaar beroepsonderwijs. Ook toen al liet het onderzoeksverslag uit dat jaar met de alarmerende titel : “Duits in het gedrang” de ongunstige trend duidelijk zien. Uit een groot aantal kwalificatiedossiers was Duits verdwenen. De Stichting Duits in de Beroepscontext stelt zich sinds haar oprichting ten doel in het MBO de beheersing van beroepsgericht Duits te bevorderen. Er zijn drie centrale doelstellingen:
– Garanderen van een eenduidige, internationaal erkende, standaard voor de beheersing van beroepsgericht Duits. Die doelstelling is gerealiseerd in nauwe samenwerking met het Goethe Institut.
– Stimuleren van de kwaliteit van het onderwijs in de Duitse taal in het MBO. Die doelstelling wordt de komende tijd gerealiseerd door het bevorderen van de ontwikkeling van beroepsspecifiek lesmateriaal met de nadruk op durven spreken van de buurtaal.
– Het is de derde doelstelling die onze permanente aandacht vraagt: bevorderen dat de mbo-studenten getraind worden in de beheersing van Duits voor het beroep waarvoor zij worden opgeleid.
In het afgelopen jaar bereikten ons vanuit de scholen die aangesloten zijn bij onze Stichting zeer verontrustende signalen: uit steeds meer kwalificatiedossiers verdwijnt Duits. De trend is na 2013 niet gebroken. Wie denken mocht dat de introductie van keuzedelen beroepsgericht Duits een alternatief vormen voor de ontstane lacune komt bedrogen uit. De Stichting heeft het KBA in 2020 de opdracht gegeven een vervolgonderzoek uit te voeren. Het KBA is het instituut bij uitstek om dit vervolgonderzoek uit te voeren, aangezien het de evaluatie van de herziening van de kwalificatiestructuur mbo (HKS) verricht. Het onderhavige verslag bevestigt de trend van het eerdere onderzoek uit 2013. Daarom ziet de Stichting het als haar plicht deze onderzoeksgegevens onder de aandacht te brengen van een zo breed mogelijk publiek. Daarnaast doen we enkele aanbevelingen naar onze Stichting, naar de aangesloten scholen en naar onze natuurlijke alliantiepartners: de organisaties van het bedrijfsleven
Auteurs: drs. Erik Keppels, drs. Annet Jager